Liefde en respek sal die olifant in die vertrek deur ‘n sleutelgat trek
© Jorgan Harris
1. Inleiding
ʼn Olifant is ʼn dier. ʼn Groot dier. ʼn Baie groot dier. ʼn Olifant is ʼn massiewe dier wat soms reg in die middel van die vertrek kom staan met jou in die een hoek, jou maat in die ander hoek en kommunikasie tussen julle blokkeer met sy grootse lyf. Soms gee ons voor dat die olifant nie daar is nie en soms hoop ons dat die olifant vanself weg sal gaan. Maar die olifant gaan net nie weg nie. In ons poging om konflik te vermy, ontken ons die olifant en bly die olifant daar tussen jou en jou maat staan.
Die doel van hierdie artikel is om jou te help om te besef dat jou sukses om jou verhouding of huwelik te laat oorleef, alles oor kommunikasie handel. As jy leer om reg te kommunikeer, het jy ʼn 96% kans om jou verhouding of huwelik te laat slaag. As jy nie kan kommunikeer nie, het jy slegs ʼn 4% kans om jou verhouding of huwelik te red en sal die olifant tussen julle bly staan.
Tydens huweliks- of verhoudingsprobleme word daar gesoek na die oorsaak van die olifant. Die een wat die olifant veroorsaak, is dus die verkeerde een. As daardie een die probleem reg kan stel, is die probleem opgelos. Daar word dan ook van die terapeut verwag om vas te stel wie reg en wie verkeerd is en om die een wat “verkeerd” is reg te stel, gaan die probleem oplos. Die terapeut is die regter. So werk dit nie, vir die redes wat jy hieronder gaan sien.
Die punt is dat olifante in enige verhouding ontstaan. Hoekom hierdie olifant ontstaan, of wie se skuld dit is, is nie belangrik nie. Dit is niemand se skuld nie. Olifante ontstaan. Dit is nou maar net so. Olifante gebeur bloot net.
Olifante is altyd daar, maar hoe jy die olifante hanteer, is dalk die oplossing vir ons olifant. In die huweliksterapie gaan alles oor kommunikasie. As jy nie kan kommu-nikeer nie, gaan jou verhouding of jou huwelik nie werk nie, ongeag die feit of julle dieselfde belangstellings, waardes, norme, kultuur, agtergrond, godsdiens of wat ookal julle deel.
Lees asseblief ook my artikel oor Encounter Centred Couples Therapy (EcCT) op my webtuiste: jorganharris.co.za.
2. Voorveronderstellings
Wanneer julle huweliks- of verhoudingsprobleme wil oplos, moet daar effektiewe kommunikasie plaasvind. Vir dit om te gebeur, moet daar eers op die volgende voorveronderstellings gelet word:
Mense is perfek geskape
Jy en dus ook die ander persoon, is geskape met al die talente wat nodig is vir jul doelwitte op aarde. Miskien ken jy die bekende Desiderata. Losweg vertaal kom dit neer op: “Jy is ’n kind van die heelal. Niks minder as die bome of die sterre nie. Jy het ’n reg om hier te wees. Of dit vir jou duidelik is of nie, die heelal is besig om homself oop te vou op ’n natuurlike manier, op die manier soos wat dit moet gebeur”.
Elke mens beskik oor eindelose hulpbronne en talente. Sommige van hulle is net onder die maatemmer versteek. Soms moet jy net die maatemmer oplig, sodat jy kan sien wat daar weggesteek is. Jy mag dalk dinge van jouself of die ander persoon ontdek wat jy nie eens gedink het moontlik is nie.
Daar bestaan dus nie iets soos ’n dom of ’n swak mens nie; dit gaan immers oor moontlikhede. Wanneer jy eers begin dink wat moontlik is, begin daardie maatemmer te lig.
Net so min as wat jy verkeerd is in jou sieninge van dinge, net so min is die ander persoon verkeerd met sy of haar sieninge. Julle is beide perfek geskape mense, net met verskillende sienings. Die fout lê in julle interaksie met mekaar.
Die kernbeginsel om hier te volg is:
Daar is niks verkeerd met die ander persoon nie. Dit is noodsaaklik om sy of haar siening te respekteer, selfs al maak dit nie vir jou sin nie. Dit maak vir die ander persoon sin net soos dit wat vir jou sin maak, dalk nie vir die ander persoon sin maak nie.
Jy is in beheer van jou lewe
Jy moet eers besef dat jy in beheer is van jou eie lewe aangesien jy altyd keuses het. Die ander persoon is nie in beheer van jou lewe nie en hy of sy kan nooit die oorsaak wees van hoe jy voel nie. Hoe jy voel oor enige iets, is altyd jou keuse.
Wat met jou gebeur en hoe jy voel, is nooit iemand anders se skuld nie. Jy is in beheer van jou lewe en dinge gebeur net as jy dit toelaat. Om iemand anders te blameer, is om daardie persoon in beheer van jou lewe te plaas.
En dit is jou keuse.
Die kernbeginsel wat hier geld is:
Die ander persoon kan nie die oorsaak wees van hoe jy voel nie. Jy kies self jou gevoelens en jy is altyd in beheer van jou lewe deur die keuses wat jy maak. Jy KIES om te voel soos jy voel, of jy kan KIES om anders te voel.
Respek vir die ander persoon se siening
Julle het verskillende sieninge oor dinge en al stem jy nie saam met die ander persoon se siening nie, gaan dit daaroor dat jy daardie siening (of dit nou vir jou sin maak vanuit jou eie siening van die werklikheid of nie) absoluut sal respekteer, aangesien daardie persoon se siening van die werklikheid sy of haar absolute werklikheid is as ʼn perfek geskape mens met al die hulpbronne wat nodig is vir sy of haar taak in hierdie wêreld.
Waarheid is op die einde van die dag net die waarheid wat vir jou waarheid is. Net soos wat jy verwag dat die ander persoon jou waarheid moet respekteer, so moet jy sy of haar waarheid onvoorwaardelik respekteer.
Wanneer jy die ander persoon met absolute respek behandel sal daar baie insigte vir jou opgaan; baie konflikte sal ook oplos. Wanneer jy mense met respek behandel, sal jy altyd respek van hulle terug ontvang.
In konflik kan jy altyd vir jouself afvra: Waar kom die ander persoon vandaan? Daar is ʼn rede hoekom daardie persoon so optree.
Al glo jy ook hoe dat jou siening van die werklikheid die ware en enigste regte siening is, bly dit steeds bloot jou siening. Dit geld egter ook vir die ander persoon in sy of haar eie werklikheidsiening.
Om die ander een verkeerd te bewys, gaan jou nêrens bring nie. Dit gaan nie oor wie reg is en wie verkeerd is nie. Albei is reg in hulle siening van die werklikheid.
Die kernbeginsel wat hier geld is:
Daar is geen universele waarheid nie. Jou waarheid is jou waarheid en die ander persoon se waarheid is sy of haar waarheid. Deur respek vir die ander persoon se waarheid te hê, skep jy vir jouself soveel meer keuses om die probleem op te los.
Hoe jy dinge sien, is nie die werklikheid nie
Hoe jy dinge sien, is jou werklikheid en nie noodwendig die ander een se werklikheid nie. Ons kyk almal na verskillende kaarte van die landskap en interpreteer dan die landskap – die werklikheid volgens ons kaarte. Party kyk na ʼn padkaart, ander na ʼn weerkaart en ander na ʼn geografiese kaart van dieselfde werklikheid. Ons sien almal dieselfde werklikheid deur die raam van ons onderskeie kaarte. Hoe ons die werklikheid sien, lei daartoe dat ons oortuigingsisteme ontwikkel; derhalwe word ons idees oor die werklikheid dan die werklikheid self vir ons. Dit bly egter dieselfde landskap. Ons sien dit net deur verskillende kaarte, verskillende interpretasies waarvan nie een verkeerd is nie.
Die universele waarheid wat hier geld is:
Jy is nie verkeerd nie en die ander persoon is nie verkeerd nie. Julle kyk vanuit verskillende kaarte na dieselfde landskap. Dit sal jou net soveel meer help om die ander persoon se kaart van die werklikheid te probeer verstaan.
Die intensie agter alle optrede is altyd positief
Mense maak op ’n bepaalde tyd besluite wat vir hulle die beste is op ’n spesifieke tydstip, met inbegrip van die beskikbare hulpbronne wat hulle op daardie tydstip tot hulle beskikking het. Dit beteken dat ’n mens die gedrag wat die persoon op daardie stadium openbaar, moet skei van die persoon self. Die gedrag van die persoon is nie die aard van die persoon self nie. Negatiewe gedrag beteken nie dat ’n persoon sleg is nie. Al word negatiewe gedrag getoon, bly jy en die ander persoon in wese steeds goed. Dit is wanneer jy die positiewe intensie agter die ander persoon se gedrag (of jou eie gedrag) kan raaksien, dat dit vir jou ’n magdom moontlikhede oopmaak. Jy kan dan die ander persoon se intensie dalk ook in ’n positiewe lig sien. Dit skep soveel moontlikhede vir jou om ’n probleem op die mees kreatiewe maniere op te los.
In die sielkunde sal ons selfs so ver gaan om te sê dat die persoon wat ʼn moord gepleeg het, ʼn positiewe intensie gehad het. Die gedrag was nie goed nie, maar die intensie daaragter was goed. Die gedrag is net sleg omdat die persoon ʼn gebrek aan keuses uitgeoefen het. Dalk het hy gedink die wêreld sal ʼn beter plek wees wanneer die ander een nie meer daar is nie. Maar daar is soveel meer keuses om die wêreld ʼn beter plek te maak.
Die kernbeginsel wat hier geld is:
Daar is ʼn positiewe bedoeling agter die ander persoon se oënskynlik negatiewe gedrag. Wat probeer die ander persoon oplos, maar weet dalk nie mooi hoe om dit op te los nie?
Die persoon met die meeste kreatiwiteit is in beheer
As jy voortgaan om te doen wat jy doen, sal jy voortgaan om te kry wat jy kry. Jy kan tog nie elke keer dieselfde ding doen en ʼn ander uitkoms verwag nie. As jy ʼn ander uitkoms wil hê, moet jy kreatief wees en iets anders doen.
Mense, ook jy, is ongelooflik kreatief. Jy kan, wanneer ʼn oplossingstrategie nie werk nie, kreatief genoeg wees om ʼn ander strategie uit te dink. Jy is geskape met al die hulpbronne om ʼn oplossing te kry. Daar is altyd nog opsies.
Thomas Edison het na oorlewering tot soveel as 2 000 pogings aangewend om ʼn gloeilamp te ontdek. Na die hoeveelste mislukking het hy die spot van die dorp geword. Sou mense na poging nommer 1 500 hom uitvra oor hoe dit voel om 1 500 mislukkings te hê, het hy gesê: “Wel mense, ek het 1 500 maniere geleer hoe om nie ʼn gloeilamp te maak nie.” En vandag het ons die gloeilamp!
As jy iets doen om die probleem op te los en dit het nie gewerk nie, moet jy doodeenvoudig kreatief wees en iets anders doen totdat die probleem opgelos is, al kos dit jou 2 000 pogings.
As jy vir die ander persoon iets sê en hy of sy het jou nie gehoor of verstaan nie, lê die verantwoordelikheid by jou om jou keuses uit te oefen en om dit op ʼn ander manier te sê of te doen totdat hy of sy die boodskap gekry het.
Die kernbeginsel wat hier geld, is:
As iets wat jy doen nie werk nie, is daar altyd keuses om iets anders te probeer om die probleem op te los. Jy kan elke keer met jou kreatiwiteit iets anders probeer totdat jy iets vind wat werk.
Stop om jouself en ander te etiketteer
Dit bring ons by ’n baie belangrike begrip. Hierdie begrip is die begrip van sogenaamde “etiketterings”. Wanneer jy ’n naam aan iets gee, is jy geneig om jou eie opsies en uitkoms te beperk. Jy plaas daardie persoon in ’n boksie en jy noem hom byvoorbeeld ’n “verloorder”, ʼn “swakkeling” of watookal. Dit beteken vir jou dat daardie persoon nou maar eenmaal so is en dat hy of sy nie kan verander nie; dat daar niks aan hierdie persoon gedoen kan word nie. Maar in diepste wese beperk jy eintlik net jouself en jou kreatiwiteit om ʼn ander kaart van die realiteit raak te sien.
Die kernbeginsel wat hier geld, is:
Wanneer jy ʼn etiket om iemand se nek hang, is dit hier waar die gesprek stol. Jy het daardie persoon of jouself in ʼn rigiede boksie geplaas en nou kom nie een van julle twee daaruit nie.
Ontmoet die ander persoon waar hy of sy is
Het jy al met iemand gepraat terwyl jy nie lekker gevoel het nie? Was die persoon se reaksie dalk iets soos: “Moenie bekommerd wees nie, alles is wonderlik.” Jy voel dan kwaad vir die persoon, ongeag sy of haar positiewe intensie om jou beter te laat voel. Jy voel dat die persoon onsimpatiek is en nie verstaan waar jy nou is nie. Wanneer jy egter die ander persoon se kaart van die werklikheid gaan bestudeer, sal jy waarskynlik agterkom dat dit sy positiewe intensie was om jou beter te laat voel.
Die ander persoon wou dalk nie ʼn oplossing vir sy of haar probleem gehad het nie, maar wou bloot gehad het dat jy empatie moet toon. Jy het hier disrespekvol opgetree deur ʼn oplossing te bied uit jou kaart van die werklikheid. Jy kan glo dat die ander persoon die oplossing het uit respek vir sy of haar menswees om self die oplossing vir sy of haar probleem te kry.
As jy respek het vir die ander persoon se kaart van die wêreld, om dan die ander persoon te gaan ontmoet en as hy of sy vir jou sê dat hy of sy nie lekker voel nie, gaan jy hom of haar daar ontmoet en sê dat jy kan sien dat hy of sy nie lekker voel nie. Wanneer jy dit doen, kan jy die ander persoon lei na die oplossing toe en gaan hy of sy jou dalk meer waardeer.
Die kernbeginsel wat hier geld is:
Die belangrikste in enige verhouding is die gevoel van “verstaan”. Dit sou natuurlik ook help as jy verstaan waar die ander persoon vandaan kom en kan sê: “Ek hoor wat jy sê. Jy klink kwaad… maar miskien is jy net bang”.
Vir meer praktiese riglyne, kan jy gerus my artikel oor selfhandhawing gaan lees op jorganharris.co.za
