Jou verhoudinge leef in die spasie tussen jou en jou maat, en daardie spasie is heilig – Martin Buber
© Jorgan Harris
1. Inleiding
EcCT is ʼn kragtige nuwe manier van huweliksterapie. Hoewel dit niks nuuts is nie, is dit tog nuut in die sin dat daar op ʼn vars manier gekyk word na die interaksie tussen twee mense in ʼn bepaalde verhouding. Hierdie model is ontwikkel deur Hedy Schleifer wat van ʼn sterk metaforiese model gebruik maak om mense in ʼn verhouding effektief te laat kommunikeer om sodoende probleme tussen hulle effektief op te los.
Dit berus vanaf die uitgangspunt dat daar is geen probleem tussen ʼn paartjie is nie. Die paartjie is nie die probleem nie. Maar dit is eerder ʼn misterie wat opgelos moet word.
Maar dit gaan ook oor ʼn verhouding tussen twee volwasse mense waar twee mense mekaar help om soos volwassenes op te tree om nog meer volwasse te raak. Hierdie twee mense word bondgenote vir mekaar se beste groei en transformasie.
2. Die kernkomponente van EcCT
EcCT bestaan uit ʼn paar kernkomponente. Of soos Hedi Schleifer dit noem, onsigbare verbinders.
Die eerste komponent is die sogenaamde verhoudingspasie.
Ons verhoudinge leef in die spasie tussen ons. Dit leef nie in my nie en dit leef ook nie in jou nie. Dit leef in die spasie tussen ons. Daar hoef nie, in die woorde van Stef Kruger, ʼn berg tussen ons te wees nie. Daar is ʼn spasie tussen ons en hierdie spasie is heilig. En probleem oplossing vind in hierdie spasie plaas.
Die probleem in enige verhouding is nie die probleem van die man of die vrou nie, maar die probleem lê in die interaksie tussen die twee persone in ʼn verhouding.
Maar hierdie heilige spasie kan bewustelik besoedel word deur woede, kritiek, teleurstellings, blamerings, verwyte, ens.
Wanneer hierdie spasie ongemaklik word, word dit gevaarlik. Meeste mense, wanneer hulle hierdie spasie betree, baklei met mekaar of hulle onttrek van mekaar.
ʼn Bakleiery is net so effektief soos ʼn haelstorm op ʼn boer se plaas. Dit help die boer niks om die haelstorm te probeer keer nie. Dit help hom ook niks om dit te probeer baklei nie. Op die ou einde skuil die boer in sy huis en kyk toe hoe sy hele oes deur die haelstorm vernietig word.
Hoe harder die woorde, hoe harder val die hael. ʼn Geveg los niks op nie, dit verwoes net die oes. En hoe meer mense in ʼn verhouding baklei, hoe meer magteloos word hulle teen die haelstorm en hoe meer verdedig hulle hulself, of hoe meer val hulle aan en hoe minder luister hulle wat die ander een sê. En so word die hele oes vernietig.
Maar die goeie nuus is dat daar iets anders is wat julle kan doen.
Die tweede komponent is jou kosbare woonbuurt
Jy en jou maat het elkeen ʼn plek waar julle vandaan kom. Vir beide van julle is julle woonbuurt heilig en maak julle standpunte vir julle sin. Vir elkeen van julle het julle eie waardes, norme en behoeftes in julle eie onderskeie buurte. Niemand is reg nie en niemand is verkeerd nie. Elkeen se buurt is vir hom of haar heilig. Ek het in my buurt my eie huis, my dinge wat vir my belangrik is, my norme en standaarde. Soos jy ook het. En daar hoort net respek te wees vir mekaar se onderskeie buurte. Soos die digter Rumi dit stel: “Tussen reg dink en verkeerd dink, is daar ʼn veld. Daar sal ek jou ontmoet”.
2.3
Om mekaar te ontmoet, is daar ʼn brug en ons beide moet daardie brug oorsteek. Tussen my en jou hoef daar nie ʼn berg te wees nie. Tussen my en jou kan daar ʼn brug van ontmoeting wees sonder dat ons mekaar se landskappe hoef te verstaan.
Daar is ʼn brug tussen ons onderskeie woonbuurte. Jy moet daardie brug oorsteek om die woonbuurt van jou geliefde te ervaar. Jy nooi jou maat oor om jou kosbare woonbuurt te besoek deur die brug oor te steek. Wanneer jou maat die brug oorsteek, moet hy of sy al sy of haar bagasie daar agter laat. Jy laat dus ook al jou kwessies aan die ander kant van die brug en steek letterlik naak en gestroop van vooroordele die brug oor. Jy ontmoet jou maat in sy of haar woonbuurt met die uiterste respek in ʼn poging om sy of haar wêreld beter te verstaan. Daar is ʼn Arabiese spreekwoord wat sê: “Voordat jy die hek na jou maat oorsteek, vra jouself eers af: “Is dit nodig, is dit vriendelik, is dit waar?”
Aan die ander kant van die brug gaan jy nie noodwendig nuwe landskappe verken nie, maar jy gaan leer om ou landskappe met nuwe oë te sien.
Natuurlik moet jou maat ook daardie brug na jou woonbuurt oorsteek met dieselfde intensies.
3. Praktiese toepassing van EcCT
Julle is lief vir mekaar. Dit is immers hoekom julle by mekaar is. Wanneer julle praat, sit baie na aan mekaar. Kyk mekaar in die oë. Dis tog wat verliefdes met mekaar doen. Kyk net vir ʼn oomblik na daardie ongelooflike mens voor jou wat bereid is om sy of haar lewe met jou te deel. Kyk na die landskap in jou maat se oë. Word bewus van sy of haar behoefte om onvoorwaardelik lief te hê en om lief gehê te word. Selfs al is daar vrees of haat in jou maat se oë, kan jy steeds ʼn getuie word van die liefde in jou maat se oë. Haal diep asem. Ontspan. Sonder om ʼn woord te sê, sê met jou oë: “ek is lief vir jou”. Sê met jou oë: “dankie dat jy oor die brug gekom het en dat jy wil werk aan ons probleem”.
Hou hande vas. Dis immers wat verliefdes met mekaar doen. Daar is veel meer in net hande vashou. Deur hande vas te hou, gebeur daar iets in jou sentrale senuwee-stelsel. Ons onthou meer wat ons maat vir ons sê wanneer ons hande vashou, eerder as om net op ons eie standpunt te fokus.
Vertel mekaar nou wat julle wildste drome vir julle verhouding is. Waar wil julle heen gaan met julle verhouding? Julle fokus dus nie op die probleem nie, maar op die oplossing en julle drome vir en met mekaar.
Nooi mekaar uit na julle onderskeie woonbuurte. Berei jou plek voor vir jou maat. Maak dit heilig. Bedank jou maat dat hy of sy jou oor nooi na sy of haar buurt. Op jou beurt kan jy jou maat verseker dat jy naak en kwessieloos na hom of haar kom, deur te sê: “Ek is hier. Net hier. Ek het oor die brug gestap en ek het my bagasie agter die brug gelaat.” En bedank jou maat dat hy of sy sy of haar bagasie agter gelaat het.
En in hierdie heilige spasie luister jy. Jy luister met oop oë. Jy luister met ʼn oop hart. Jy luister asof jy vir die eerste keer ʼn nuwe taal hoor. Jy kan dan vir jou maat sê: “Ek hoor jy sê… Verstaan ek jou reg?” Wanneer hy of sy bevestig dat jy reg gehoor het, kan jy begin praat.
Vertel dan vir jou maat wat jy van jouself en van hom of haar geleer het. Bedank jou maat vir sy of haar besoek aan jou buurt en spreek jou waardering daarvoor uit.
En trek jou skoene uit, want daardie spasie is heilig.
